سامانه ۱۱۶: ناظر هوشیار بر عملکرد پلیس و حافظ حقوق شهروندان
معرفی سامانه ۱۱۶ و جایگاه آن در فراجا
ستاد خبری حفاظت اطلاعات فراجا با تلفن ۱۱۶، آماده دریافت اخبار و گزارشات شهروندان در خصوص کارکنان نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) است. این سامانه، برخلاف خطوط اضطراری عمومی (مانند ۱۱۰، ۱۲۵ یا ۱۱۵)، به طور خاص برای نظارت بر عملکرد و دریافت گزارشات مردمی در خصوص تخلفات احتمالی پرسنل فراجا طراحی شده است. به عبارت دیگر، سامانه ۱۱۶ به عنوان یک بازوی نظارتی از سوی سازمان حفاظت اطلاعات فراجا (ساحفاجا) عمل می‌کند تا به شکایات، گزارشات و تخلفات احتمالی پرسنل نیروی انتظامی رسیدگی کند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خوزستان، سازمان حفاظت اطلاعات فراجا که به‌اختصار «ساحفاجا» خوانده می‌شود، زیرمجموعه فرمانده کل نیروهای مسلح ایران، مقام معظم رهبری و وابسته به فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است. وظیفه اصلی این سازمان، نظارت و کنترل اطلاعاتی، ارتباطاتی و اسنادی بر فراجا را برعهده دارد. رئیس این سازمان به‌طور مستقیم توسط رهبر جمهوری اسلامی منصوب می‌شود.
ماموریت‌ها و اهداف سازمان حفاظت اطلاعات و سامانه ۱۱۶
«حفاظت» به تمامی اقداماتی گفته می‌شود که برای حفظ اسرار و اطلاعات، اماکن و تاسیسات، شخصیت‌ها، پرسنل و ارتباطات در برابر هر گونه خطرات اعم از طبیعی یا مصنوعی انجام می‌گردد. سازمان حفاظت اطلاعات فراجا، صیانت از اطلاعات انتظامی را تأمین می‌نماید.
ماموریت کلی سازمان حفاظت اطلاعات و به تبع آن سامانه ۱۱۶ را می‌توان در چند محور اساسی خلاصه کرد:
- پیشگیری، کشف، شناسایی و خنثی‌سازی فعالیت‌های جاسوسی، خرابکاری، براندازی، موارد ایجاد نارضایتی و نفوذ جریانات سیاسی که می‌تواند در انجام مأموریت‌های فراجا اختلال ایجاد کند.
- حفظ و صیانت فرماندهی انتظامی از طریق حفاظت از کارکنان، اسناد و مدارک، اطلاعات به هر شکل، اماکن و تاسیسات، تجهیزات، وسایل و مخابرات، با رعایت اصل ۱۵۶ قانون اساسی.
- دریافت گزارشات و شکایات مردمی: شهروندان می‌توانند هرگونه تخلف، سوءرفتار، یا اقدامات غیرقانونی از سوی کارکنان فراجا را از طریق این سامانه گزارش دهند. این شامل تخلفات امنیتی کارکنان فراجا یا زیر مجموعه‌ها نیز می‌شود.
- نظارت بر حفظ اسرار و اطلاعات: این سامانه در راستای وظیفه سازمان حفاظت اطلاعات، به دریافت گزارشاتی در خصوص افشای اطلاعات محرمانه یا هرگونه آسیب به امنیت اطلاعاتی فراجا کمک می‌کند.
- پیشگیری از تخلفات: نفس وجود چنین سامانه‌ای و اطلاع‌رسانی در مورد آن، می‌تواند عاملی بازدارنده برای کارکنان فراجا باشد تا در چارچوب قانون عمل کنند.
- افزایش اعتماد عمومی: با فراهم آوردن بستری برای گزارش تخلفات، این سامانه می‌تواند به افزایش شفافیت و اعتماد عمومی به نیروی انتظامی کمک کند.
اختیارات ریاست سازمان حفاظت اطلاعات
ریاست سازمان حفاظت اطلاعات فراجا، با حکم فرمانده کل قوا منصوب و در زمینه انتصابات، ترفیعات، نقل و انتقالات، مأموریت‌ها، تشویق‌ها، تنبیه‌ها و مرخصی‌های کارکنان، از اختیاراتی معادل فرماندهی فراجا برخوردار می‌باشد. تنها استثنائات شامل پذیرش و رهایی از خدمت پرسنل، نقل و انتقال و مأمور نمودن کارکنان به خارج از فراجا است که باید از طریق ستاد فرماندهی انتظامی، با همکاری سازمان عقیدتی سیاسی فراجا صورت پذیرد.
روش کار و نحوه تماس با سامانه ۱۱۶
سامانه ۱۱۶ عمدتاً به صورت تلفنی عمل می‌کند. شهروندان می‌توانند با شماره‌گیری ۱۱۶، مستقیماً با کارشناسان سازمان حفاظت اطلاعات فراجا ارتباط برقرار کنند و گزارش یا شکایت خود را مطرح نمایند. روش کار این سامانه معمولاً شامل مراحل زیر است:
- تماس با ۱۱۶: فرد شاکی یا گزارش‌دهنده با شماره ۱۱۶ تماس می‌گیرد. این تماس می‌تواند از طریق تلفن ثابت یا همراه برقرار شود.
- ثبت گزارش/شکایت: اپراتور یا کارشناس مربوطه، اطلاعات لازم را از فرد دریافت می‌کند. این اطلاعات شامل جزئیات واقعه، زمان و مکان وقوع، مشخصات افراد دخیل (در صورت اطلاع)، و هرگونه مدرک یا شاهد موجود می‌شود.
- محرمانگی اطلاعات: معمولاً بر محرمانه ماندن اطلاعات تماس‌گیرندگان و گزارشات ارائه‌شده تأکید می‌شود تا افراد بدون ترس از عواقب احتمالی، گزارشات خود را مطرح کنند.
- تشکیل پرونده و پیگیری: پس از ثبت اولیه، یک پرونده یا کد پیگیری برای گزارش یا شکایت ایجاد می‌شود. این پرونده به بخش‌های مربوطه در سازمان حفاظت اطلاعات ارجاع داده می‌شود تا تحقیقات لازم صورت گیرد.
- بررسی و تحقیق: تیم‌های بازرسی و اطلاعاتی سازمان حفاظت اطلاعات فراجا، بر اساس گزارش دریافتی، شروع به بررسی و تحقیق می‌کنند. این تحقیقات می‌تواند شامل جمع‌آوری مدارک، مصاحبه با شهود، بررسی صحنه واقعه (در صورت لزوم) و بررسی سوابق پرسنلی باشد.
- اعمال مجازات یا اقدامات اصلاحی: در صورت اثبات تخلف یا جرم، اقدامات لازم بر اساس قوانین و مقررات داخلی فراجا و قوانین قضایی کشور صورت می‌گیرد. این اقدامات می‌تواند شامل مجازات‌های انضباطی، ارجاع پرونده به مراجع قضایی (دادسرای نظامی یا عمومی)، یا اقدامات اصلاحی باشد.
- پاسخگویی به شاکی (در صورت امکان و مصلحت): در برخی موارد، نتیجه کلی پیگیری به اطلاع شاکی نیز می‌رسد، البته با رعایت اصول محرمانگی و عدم افشای اطلاعاتی که می‌تواند به روند کاری یا افراد دیگر آسیب برساند.
چه زمانی با سامانه ۱۱۶ تماس بگیریم؟
شهروندان باید در شرایط خاصی که به عملکرد کارکنان نیروی انتظامی مربوط می‌شود، با سامانه ۱۱۶ تماس بگیرند. این شرایط شامل موارد زیر است:
- تخلفات انضباطی کارکنان فراجا: هرگونه سوءرفتار، عدم رعایت قوانین و مقررات سازمانی، بدرفتاری، یا عدم انجام وظیفه صحیح از سوی پرسنل نیروی انتظامی.
- جرائم ارتکابی توسط پرسنل فراجا: در صورتی که یک مامور پلیس مرتکب جرمی علیه شهروندان شود (مانند ضرب و جرح، توهین، اخاذی، سوءاستفاده از موقعیت شغلی، یا هرگونه اقدام غیرقانونی دیگر).
- سوءاستفاده از اطلاعات یا امکانات: گزارش هرگونه سوءاستفاده از اطلاعات محرمانه، تجهیزات، یا امکانات سازمانی توسط کارکنان فراجا.
- فساد و رشوه: گزارش هرگونه فساد مالی، درخواست رشوه، یا مشارکت در اقدامات غیرقانونی اقتصادی توسط پرسنل نیروی انتظامی.
- نقض حقوق شهروندی توسط پلیس: مواردی که احساس می‌شود حقوق قانونی یک شهروند توسط ماموران پلیس نقض شده است، مانند بازداشت غیرقانونی، تفتیش بدون مجوز، یا عدم رعایت اصول آیین دادرسی کیفری.
- همکاری با عناصر نامطلوب: گزارش هرگونه ارتباط مشکوک یا همکاری کارکنان فراجا با افراد یا گروه‌های مجرم.
- اخلال در ماموریت‌های امنیتی: گزارش هرگونه اقدام یا سهل‌انگاری که می‌تواند به امنیت ملی یا ماموریت‌های اطلاعاتی و عملیاتی فراجا آسیب برساند.
نکات مهم:
- سامانه ۱۱۶ برای فوریت‌های پلیسی نیست: این سامانه جایگزین ۱۱۰ نیست. در موارد اضطراری که نیاز به حضور فوری پلیس است (مانند سرقت، درگیری، تصادف و…) باید با ۱۱۰ تماس گرفت.
- تمایز با ۱۹۷: سامانه ۱۹۷ نیز برای نظارت همگانی بر عملکرد پلیس است. تفاوت اصلی ۱۱۶ و ۱۹۷ در این است که ۱۱۶ بیشتر بر جنبه‌های اطلاعاتی و حفاظتی و تخلفات خاص پرسنل تمرکز دارد، در حالی که ۱۹۷ جنبه عمومی‌تری برای دریافت انتقادات و پیشنهادات و شکایات از کلیت عملکرد نیروی انتظامی دارد. با این حال، در عمل، هر دو سامانه می‌توانند برای گزارش تخلفات پرسنل استفاده شوند.
اهمیت و نقش سامانه ۱۱۶ در ارتقاء سلامت اداری
سامانه ۱۱۶ نقش مهمی در ارتقاء سلامت اداری و حرفه‌ای‌گری در نیروی انتظامی دارد. این سامانه به عنوان یک سازوکار کنترلی داخلی، به موارد زیر کمک می‌کند:
- مقابله با فساد و سوءاستفاده: با ایجاد یک کانال رسمی برای گزارش تخلفات، زمینه برای کشف و مقابله با فساد و سوءاستفاده‌های احتمالی فراهم می‌شود.
- افزایش پاسخگویی: این سامانه، نیروی انتظامی را در برابر مردم پاسخگوتر می‌کند و این اطمینان را می‌دهد که تخلفات بدون پیگیری نخواهند ماند.
- حفظ حیثیت نیروها: با شناسایی و برخورد با پرسنل متخلف، حیثیت و اعتبار کلی نیروی انتظامی در جامعه حفظ و ارتقاء می‌یابد.
- مشارکت مردمی در نظارت: شهروندان به عنوان ناظران جامعه، می‌توانند نقش فعالی در اصلاح و بهبود عملکرد نهادهای عمومی داشته باشند و سامانه ۱۱۶ این امکان را به آن‌ها می‌دهد.
- پیشگیری از نارضایتی‌های بزرگ‌تر: رسیدگی به موقع به شکایات و تخلفات کوچک، می‌تواند از انباشت نارضایتی‌ها و بروز مشکلات بزرگ‌تر در آینده جلوگیری کند.
چالش‌ها و چشم‌انداز آینده
هرچند سامانه ۱۱۶ نقش حیاتی در نظام نظارتی فراجا دارد، اما ممکن است با چالش‌هایی نیز مواجه باشد. این چالش‌ها می‌توانند شامل اعتماد عمومی به سیستم پیگیری، موضوع محرمانگی، سرعت و کیفیت رسیدگی، و آموزش و آگاهی‌رسانی کافی به مردم در مورد وظایف و کاربرد دقیق سامانه ۱۱۶ باشد.
در نهایت، سامانه ۱۱۶ ابزاری مهم برای صیانت از حقوق شهروندان و حفظ سلامت و اقتدار نیروی انتظامی است. با بهره‌برداری مؤثر از این سامانه و ارتقاء شفافیت و پاسخگویی، می‌توان گام‌های مؤثری در جهت افزایش اعتماد عمومی و بهبود عملکرد پلیس در جامعه برداشت. توسعه و به‌روزرسانی مداوم این سامانه، همراه با آموزش مستمر پرسنل و تعامل سازنده با مردم، می‌تواند به افزایش کارایی و اثربخشی آن در آینده کمک کند.
بیشتر بخوانید :
عضو کانال تلگرام اول فارسی شوید
عضو کانال واتساپ اول فارسی شوید
