عقده سیندرلا چیست؟| سندروم پنهانی که جلوی پیشرفت را می گیرد
در دنیای مدرن که برابری و استقلال فردی ارزش های اساسی محسوب می شوند، هنوز بسیاری از افراد به صورت ناخودآگاه با یک زنجیر نامرئی دست وپنجه نرم می کنند: «عقده ی سیندرلا». آشنایی با عقده سیندرلا به شما کمک می کند تا این سندرم را بشناسید و پیشرفت چشمگیری در زندگی داشته باشید.
عقده ی سیندرلا چیست؟ ترس پنهان از استقلال
بر اساس نظریه ی داولینگ، این عقده نتیجه ی شرطی شدن اجتماعی و فرهنگی دیرینه است. در جوامع سنتی، به دختران آموزش داده می شد که سرنوشت و خوشبختی آن ها نه در گرو تلاش و توانایی های خودشان، بلکه در گرو «انتخاب شدن» و «حمایت شدن» توسط یک مرد قدرتمند است.
به عبارت دیگر، عقده ی سیندرلا شبکه ای از ترس ها و نگرش های تا حد زیادی سرکوب شده است که فرد را از استفاده ی کامل از توانایی های ذهنی و خلاقیتش باز می دارد و او را مجبور می کند تا منتظر یک نیروی بیرونی بماند تا زندگی اش را تغییر دهد.
ویژگی های اصلی عقده ی سیندرلا
- ترس از استقلال کامل: ترس پنهان از مسئولیت پذیری کامل در قبال زندگی خود، به ویژه استقلال مالی و تصمیم گیری.
- باور به نجات دهنده: این باور عمیق که بالاخره کسی می آید تا زندگی او را از تمام سختی ها و کسالت ها نجات دهد.
- نیاز به تأیید خارجی: وابستگی شدید برای تعریف ارزش خود به شریک زندگی، خانواده یا دیگران.
- اجتناب از موفقیت بزرگ: سرکوب یا سابوتاژ کردن ناخودآگاه موفقیت های بزرگ برای اینکه مبادا «نیازی به نجات دهنده» نباشد.
نشانه های کاربردی عقده ی سیندرلا در زندگی روزمره
این سندروم تنها در روابط عاطفی خلاصه نمی شود، بلکه می تواند در محیط کار، امور مالی و تصمیم گیری های روزمره فرد خود را نشان دهد:
۱. در حوزه ی مالی و شغلی:
برای مثال: «فردی با وجود داشتن تحصیلات عالی و فرصت های شغلی خوب، همیشه به دنبال شغلی است که ثبات مالی پایینی دارد یا سریع آن را ترک می کند و در عین حال اصرار دارد که کنترل امور مالی خانه را به طور کامل به همسرش بسپارد و از یادگیری مبانی سرمایه گذاری یا پس انداز امتناع می کند. این رفتار، ترس پنهان او از در دست گرفتن کامل مسئولیت مالی را نشان می دهد.»
برای مثال: «فردی در محیط کار از پیشنهاد دادن ایده های جسورانه یا درخواست ترفیع، خودداری می کند، هرچند که توانایی آن را دارد. او به طور ناخودآگاه منتظر است که مدیر یا همکار قوی ترش (شاهزاده) توانایی های او را ‘کشف’ کند و بدون اینکه خودش تلاش زیادی کند، او را به موفقیت برساند.»
۲. در حوزه ی تصمیم گیری و مسئولیت پذیری:
برای مثال: «هنگام تصمیم گیری برای نقل مکان به یک شهر جدید یا خرید خانه، فرد مدام از شریک عاطفی، والدین یا دوستانش می خواهد که به جای او تصمیم بگیرند و اگر نتیجه خوب نباشد، فوراً دیگران را سرزنش می کند. این کار، نوعی اجتناب از پذیرش مسئولیت نتایج تصمیم های خودش است.»
برای مثال: «فردی در هنگام بحران، به جای اینکه فعالانه به دنبال راه حل باشد یا مهارت های جدید بیاموزد، دچار اضطراب شدید می شود و تمام انرژی خود را صرف برقراری ارتباط با یک فرد قوی و سلطه گر می کند تا او اوضاع را مدیریت کند و به آرامش بازگرداند. این الگو، انتظار او برای نجات یافتن در لحظات سخت زندگی را نشان می دهد.»
۳. در روابط عاطفی:
برای مثال: «فردی با وجود اینکه در یک رابطه ناسالم قرار دارد یا با همسرش هم عقیده نیست، هرگز جرات ترک رابطه را پیدا نمی کند یا احساس می کند در صورت جدا شدن، کاملاً بی ارزش و درمانده خواهد شد. او ارزش خود را تنها از طریق مورد تأیید بودن توسط شریک زندگی اش تعریف می کند.»
چگونه از شر این عقده رهایی یابیم؟
رهایی از عقده ی سیندرلا مستلزم تلاش آگاهانه برای تغییر الگوهای فکری ناخودآگاه است:
- شناسایی الگو: اولین قدم، پذیرش وجود این الگو است. فرد باید از خود بپرسد: «آیا من از روی ترس تصمیم می گیرم یا از روی اعتماد به نفس؟»
- کسب استقلال مالی: یادگیری و در دست گرفتن کنترل امور مالی (بودجه بندی، سرمایه گذاری) قدرت و امنیت درونی فرد را به شدت افزایش می دهد.
- تصمیم گیری آگاهانه: شروع با تصمیم های کوچک و به تدریج بزرگ تر، و پذیرش مسئولیت نتایج آن ها بدون سرزنش دیگران.
- خروج از منطقه ی امن: قدم گذاشتن در مسیرهای ناشناخته (سفر انفرادی، شروع یک کسب وکار جدید) به فرد ثابت می کند که خودکفایی امکان پذیر و توانمندکننده است.
- تغییر روایت: تغییر داستان درونی؛ به جای انتظار برای «شاهزاده»، تبدیل شدن به «ملکه ی» زندگی خود که خودش قلمرو و سرنوشتش را می سازد.
عضو کانال تلگرام اول فارسی شوید
عضو کانال واتساپ اول فارسی شوید
